Kto nie marzy, aby być blisko natury cały rok, o każdej porze dnia i w każdą pogodę? Oranżerie, czy też ogrody zimowe umożliwiają nam to przez 365 dni w roku :). Ich różnorodność i możliwości znajdą z pewnością odpowiedź na wizję użytkowników. Nadanie im indywidualnego charakteru może być ciekawą przygodą projektową, którą warto podjąć. Z pomocą przyjdzie Wam ten artykuł, aby nie pominąć żadnych kwestii podczas projektowania i świadomie podjąć decyzje. Dziś przed Wami część pierwsza poruszająca początkowe kwestie :)
Przepisy
Kiedy zdecydujemy się na budowę lub przebudowę oranżerii musimy być świadomi dopełnienia wszelkich formalności. Budowa takiego obiektu nie wymaga pozwolenia na budowę, ale jego zgłoszenia (o ile powierzchnia zabudowy nie przekracza 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki).
Wybór miejsca
Wybór odpowiedniego miejsca na nasz ogród zimowy nie może być przypadkowy. Przy jego wyborze należy kierować się wędrówką słońca w ciągu roku. Ma to bezpośredni związek z jego nasłonecznieniem, a co za tym idzie jego charakterem i rosnącymi w nim gatunkami roślin. Nie zawsze jednak mamy możliwość wybrać to najbardziej dogodne miejsce, gdyż jesteśmy ograniczeni granicami działki, istniejącą zabudową na działce naszej, czy sąsiada, planem miejscowym lub po prostu samym rozmieszczeniem pomieszczeń w istniejącym już domu, jeśli chcemy, aby oranżeria była z nim połączona. Istotne jest również to co będziemy podziwiali z naszego ogrodu zimowego. Sytuowanie oranżerii przy samym ogrodzeniu, czy podjeździe będzie z pewnością mniej atrakcyjne niż usytuowanie w taki sposób, abyśmy czuli otaczający ogród i jego przestrzeń. Usytuowanie jej przy ścianie domu będzie miało również wpływ na bilans energetyczny budynku, pełni bowiem ona rolę buforu cieplnego. Należy pamiętać również, że sytuowanie naszego ogrodu w bliskim sąsiedztwie dużych drzew może narazić go na uszkodzenia przez spadające konary drzew.
Ogród południowy– jest ogrodem najlepiej nasłonecznionym przez cały dzień, każdą porą roku (to też dobre miejsce, jeśli nastawiamy się na to, aby oranżeria pełniła bufor ciepła). W tej lokalizacji szczególnie trzeba zwrócić uwagę na wentylację oraz zacienienie.
Ogród wschodni– jest intensywnie, ale krócej nasłoneczniony. W godzinach rannych z pewnością przyda się dobra wentylacja oraz osłonięcie od nadmiernego nasłonecznienia. Są to doskonałe warunki dla większości roślin domowych.
Ogród zachodni– nasłoneczniony po południu (latem może zajść potrzeba osłonięcia od nadmiernego nagrzania przez promienie słońca). To dobre miejsce na ‘zimowanie’ roślin, które znajdują się na balkonach i tarasach.
Ogród północny– bardzo słabo naświetlony przez co niewiele roślin będzie można tam przetrzymywać (głownie te lubiące miejsca zacienione). Nie spełni to również funkcji buforu cieplnego.
Fundamenty
Fundament musi być przede wszystkim solidny. Jeśli mamy dobrze wykonaną płytę tarasową i spełnia ona wszystkie wymogi (odpowiednia grubość i głębokość posadowienia, izolację termiczną i przeciwwodną), możemy ją wykorzystać. Jest jednak możliwość udoskonalenia go, jeśli nie posiada wszystkich wyżej wymienionych cech, np. przez powiększenie jego powierzchni, skucie i dołożenie warstw izolacyjnych, zastosowanie warstwy wyrównawczej przy zbyt dużej różnicy poziomów. Najlepiej jednak wykonać nowy fundament. Fundament może być ciągły (ławy pod ścianami konstrukcyjnymi) lub punktowy (stopy fundamentowe pod słupami przenoszącymi główne obciążenie, a między nimi należy wykonać podmurówkę). Należy pamiętać o jego izolacji przeciwwodnej (np. folia) oraz termicznej (styropian). Fundament powinien wystawać przynajmniej 15 cm nad powierzchnię ziemi, inaczej odbijająca się od podłoża woda deszczowa będzie zachlapywała ściany oranżerii.
Połączenie konstrukcji z domem i izolacja
Konstrukcji oranżerii nie można montować do warstwy ocieplenia domu. Należy ją zamocować bezpośrednio do ścian budynku. Powstałe podczas mocowania dziury w warstwie izolacyjnej należy wypełnić pianką poliuretanową.
Jeśli chodzi o izolację to należy również pamiętać o izolacji przeciwwodnej elementów drewnianych. Powinny one być odizolowane od betonowego fundamentu (np. warstwą papy, a do słupów można zastosować metalowe wsporniki).
Nie można zapomnieć o obróbce blacharskiej między dachem oranżerii a ścianą domu. Zabezpiecza ona od przeciekania wody do wnętrza konstrukcji. Będąc przy dachu wspomnę jeszcze o płotkach przeciwśnieżnych, które zabezpieczą przed spadaniem dużych mas śniegu.
Dylatacja
Już na etapie projektowania (zwłaszcza jeśli obiekt będzie powstawał wraz z budynkiem, do którego będzie przylegał) należy pamiętać o dylatacji. Kilkucentymetrowa dylatacja (ok 2-4 cm) wypełniona elastycznym wypełnieniem uchroni nas od pękania fundamentów i osłabienia przez to całej konstrukcji nowo powstałej części.
Konstrukcja
Estetyka oranżerii zależy głównie od materiałów z jakich jest wykonana. Niestety mają one też znaczący wpływ na koszt jej budowy. Zasadniczo stelaż ogrodów zimowych wykonuje się materiałów takich jak:
-drewno- profile wykonywane z drewna klejonego są trwałe i odporne na odkształcenia. Istnieje możliwość wykonania elementów łukowych, co znacznie zwiększa możliwości przy projektowaniu formy. Występują również konstrukcje z drewna litego (m.in. gatunki egzotyczne, buk oraz dąb). Wszystkie elementy drewniane są ciśnieniowo zaimpregnowane przeciw szkodnikom, przeciwgrzybicznie oraz środkami, które stanowią czasową ochronę przeciwpożarową.
-PCV- wielokomorowe profile dbają o ciepło w naszej oranżerii, usztywniane są metalowymi kształtownikami (profile do ogrodów ogrzewanych posiadają jeszcze termoizolację), barwione są w masie lub oklejane folią imitującą drewno. Ze względu na odkształcenia spowodowane różnicami temperatur rozpiętość poszczególnych segmentów wynosi 2-2,5m.
-aluminium- profile są lekkie i stosunkowo wąskie, co zwiększa powierzchnię przeszklenia, posiadają wkładkę izolacyjną. Profile mogą być malowane na dowolny kolor lub tylko zabezpieczone powłokami galwanicznymi (anodowane). Profile są odporne na korozję i znacznie stabilniejsze od PCV, są jednak droższym rozwiązaniem.
-stal- profile są sztywne, ale są znacznie cięższe od wyżej wymienionych. Materiał jest podatny na korozję, więc wymaga dość częstej konserwacji. Można je pomalować na dowolny kolor metodą proszkową. Te profile mają słabą izolacyjność cieplną, więc raczej wybiera się je do ogrodów nieogrzewanych.
Dach, okna, drzwi
Ukształtowanie dachu naszego ogrodu możemy dobrać do jego przeznaczenia, charakteru bryły istniejącego budynku oraz materiału z jakiego będzie wykonany. Jego kształt możemy dobierać bez ograniczeń. Najłatwiejsze jednak do wykonania są dachy mansardowe lub pulpitowe. Projektując dach należy jednak pamiętać o spadkach. Jeśli chcemy wykorzystać jak najlepiej energię słoneczną (jeśli nasz oranżeria pełni głównie bufor ciepła) to dobrze jest przeprowadzić symulację wędrówki słońca i dobrać nachylenie oraz kształt dachu indywidualnie (najlepiej gdy promienie padają prostopadle do szyby dachu).
Jeśli zdecydujemy się na drzwi, to powinny być one z takich samych profilów jak konstrukcja ogrodu (z tego samego materiału). Całkiem ciekawym rozwiązaniem są drzwi składane, ponieważ po otwarciu nie zabierają nam tyle miejsca co zwykłe drzwi balkonowe. Jeśli chodzi o zachowanie jak największej przestrzeni to warto się zdecydować na drzwi przesuwne.
Okna w oranżerii stosuje się głównie dachowe, ponieważ służą one odpowiedniej wentylacji pomieszczenia i ułatwiają jego przewietrzanie. Zdecydowanie rzadziej można spotkać okna pionowe (zazwyczaj stosuje się po prostu drzwi, które pomagają przewietrzyć pomieszczenie oraz umożliwiają komunikację).
Przy oknach dobrze jest zamontować kratki odwadniające, które będą zbierały skraplającą się wodę na szybach i ułatwią zmywanie podłogi.
Szyby
O warunkach jakie panują w pomieszczeniu decydują w dużej mierze szyby. To one regulują ilość światła, które tutaj wpada oraz w dużej części wpływają na temperaturę. Jeśli nasza oranżeria będzie silnie nasłoneczniona dobrze jest wybrać szyby odbijające światło ( z powłoką refleksyjną) lub barwione w masie. Jeśli planujemy ogrzewanie najlepiej sprawdzą się szyby zespolone typu termofloat (przepuszcza ciepło do wewnątrz, niewiele ciepła ucieka na zewnątrz). W ogrodzie nieogrzewanym wystarczą pojedyncze szyby (typu float).
Jeśli chodzi o rośliny, to szyby powinny przepuszczać (odpowiednią ilość) promieniowanie podczerwone i ultrafioletowe. Ich ilość zależy od wybranych roślin (najlepiej skontaktować się z architektem krajobrazu).
Szkło stosowane przy budowie ogrodów zimowych powinno byś odporne na uderzenia, dlatego najlepiej wybrać te mineralne (szczególnie przeszklenia dachu). Sprawdzi się tutaj szkło hartowane oraz bezpieczne (z folią, która po stłuczeniu sprawia, że szyba nie rozsypuje się na drobne kawałki). Dla szczególnego bezpieczeństwa można zastosować szkło antywłamaniowe.
Możliwe jest również wykorzystanie szkła akrylowego oraz płyt poliwęglanowych (pojedynczych lub komorowych, które są cieplejsze).
Następna dawka informacji na temat ogrodów zimowych będzie na Was czekała w kolejnym wpisie, który pojawi się już niedługo. Obejmie on temat podłogi, ogrzewania, wentylacji, zacienienia, oświetlenia oraz wyposażenia oranżerii. Napiszemy również o roślinach, które zdobią ogrody zimowe, dlatego też zostańcie z nami :)
