Projektując ogrody myślimy o wielu aspektach wizualnych i szczegółach upiększających przestrzeń, nadających jej wyrazu, praktyczności i pozwalających się cieszyć jej urokiem.  Jednym z takich aspektów jest oświetlenie przestrzeni ogrodowej. Często klienci nie decydują się na wprowadzenie oświetlenia gdyż po prostu generuje to dodatkowe koszty zarówno inwestycyjne, przy zakładaniu ogrodu jak i eksploatacyjne w późniejszym okresie użytkowania. Chciałabym Wam dzisiaj pokazać dlaczego warto zainwestować w instalację oświetlenia i podzielić się kilkoma radami.

Na początek, jak zawsze moc inspiracji i pomysłów na iluminacje ogrodowe. Są różne sposoby podświetlania roślin oraz oświetlania elementów architektonicznych. Na razie pozostawię ten temat na inny wpis ale skupmy się za to na ogólnym efekcie jaki można uzyskać wprowadzając do ogrodu różnego rodzaju lampy. Światło w ogrodzie pozwala nam, przede wszystkim cieszyć się nim po zmroku nie zależnie od tego czy przebywamy na zewnątrz, czy obserwujemy ogród z wnętrza domu. Odpowiednio zaaranżowana iluminacja, kierunek światła, jego kolor i moc pozwala stworzyć niepowtarzalny klimat  i nadać przestrzeni nowego wyrazu. Ciężko jest pisać o takich rzeczach lepiej pokazać dlatego zapraszam do oglądania inspiracji:)

Teraz przyszła kolej na tę część bardziej praktyczną :) czyli kilka rad jak dobrać oświetlenie do ogrodu, na co zwracać uwagę i kiedy najlepiej o tym pomyśleć.

Zakładanie oświetlenia w ogrodzie najlepiej zacząć od projektu…. Tak wiem my tylko w kółko o tych projektach ale taka prawda J Projekt ułatwia wiele spraw i rozwiązuje problemy, które lepiej, żeby nie pojawiły się w trakcie montażu. Muszę wspomnieć, że dobór oświetlenia i jego rozmieszczenie jest końcowym etapem w przypadku projektu zagospodarowania terenu. Wynika to z tego, że aby wiedzieć jaką iluminację zastosować trzeba znać elementy przestrzenne ogrodu oraz układ i skład gatunkowy nasadzeń aby wiedzieć co i  w jaki sposób wydobyć. W projekcie interesuje nas: lokalizacja lamp, dobór konkretnych modeli lamp, wybór napięcia i dobór oraz przebieg kabli.  Chciałabym tez nadmienić, że wszystko co napiszę są to tylko rady pomagające zrozumieć istotę instalacji oświetlenia w ogrodzie oraz zwrócić uwagę na najważniejsze problemy. Nie radziła bym jednak pod wpływem mojego wpisu samemu zabierać się za tego typu działania lepiej zlecić to elektrykowi a dzięki poniższym informacjom być po prostu lepiej przygotowanym na rozmowę z nimJ Chyba, że jesteście bohaterami w sowim domu (czytaj elektryk, złota rączka) i wiecie, że potraficie zrobić to dobrze.

Zacznijmy może od wyboru napięcia. Do dyspozycji mamy dwie możliwości napięcie sieciowe 230V bądź napięcie niskie 12 lub 24V. Wybór uzależniony jest od: specyfikacji lamp jakie wybierzemy, od wielkości ogrodu co za tym idzie ilości lamp oraz ewentualnym podziel ich na sekcje oraz od tego czy mamy zamiar korzystać z tejże zewnętrznej instalacji w celach innych niż oświetlenie (podłączenie kosiarki, grilla elektrycznego, elektronarzędzi).  Zatem instalację niskonapięciową wykorzystujemy na małych działkach gdzie wystarczy nam zaledwie kilka punktów świetlnych bądź są to lampy o niskim napięciu, natomiast w każdym innym wypadku powinniśmy się zdecydować na napięcie sieciowe.

Znając rodzaj napięcia możemy dokonać wyboru rodzaju kabli oraz sposobu ich układania. Dodatkowo w tym celu powinniśmy mieć już sporządzony schemat lokalizacji lamp oraz ewentualnego podziału na obwody (sekcje)*¹.  W przypadku napięcia sieciowego 230V kabel musi mieć odpowiednią odporność napięciową izolacji do 1kV a także cechować się przekrojem żył 2,5mm² *². Przy planowaniu przebiegu kabli trzeba pamiętać, że nie mogą one przebiegać w pobliżu dużych drzew, wzdłuż fundamentów a także powinna być zachowana odległość minimum 80cm od linii wodociągowej. Ponadto kable powinny przebiegać w linii prostej i nie powinny być zakrzywiane. Kable należy ułożyć na głębokości 70cm a nad nimi zamieścić niebieska taśmę ostrzegawczą. Co do kwestii podziału na obwody to warunkuje to wielożyłowość kabla. Przyjmuje się że, kabel trzyżyłowy może obsługiwać jeden obwód, natomiast kabel pięciożyłowy już trzy obwody na raz. W przypadku instalacji zasilanej niskim napięciem 12-24V można zastosować dowolny przewód a żyłowość w dalszym ciągu zależy od ilości niezależnych obwodów (sekcji). Wówczas kable układamy w dowolny sposób, nie ma także wytycznych co do głębokości. Należy tylko pamiętać, żeby kabel był na tyle głęboko aby nie przeszkadzał w pracach ogrodowych. Dla zachowania bezpieczeństwa wszystkie przewody powinno się układać w specjalnych osłonach.

*¹podział na sekcje pozwala na zaaranżowanie różnych wariantów oświetlenia ogrodu. Podobnie jak w domu decyduje o tym które lampy będą się zapalały razem oraz do których włączników będą podpięte.

*² dobór żyły kabla jest bardzo ważny ale i trudny gdyż wymaga precyzyjnych obliczeń. Dobranie za małego przekroju może skutkować wadami w instalacji oświetlenie może gasnąć bądź przygasać w przypadku włączania innych elementów a nawet może to skutkować wadą w izolacji i całkowita awarią instalacji. Dobór za dużej żyły z kolei pociąga za sobą nie potrzebne koszty.

Na koniec pozostał jeszcze wybór lamp. Tak naprawdę to coś co powinniśmy zrobić na początku ale postanowiłam zostawić to na deser :). Na rynku jest wielu producentów i jeszcze więcej sklepów oferujących różne lampy. Praktyka jest niestety taka, że dział lamp zewnętrznych nie jest zbyt wybujały i zróżnicowanie dostępnych modeli woła o pomstę do nieba. Nie wiem z czego to wynika ale mam nadzieję, że się zmieni w miarę rozwoju architektury krajobrazu w Polsce. W niektórych przypadkach jest też możliwość instalacji lamp wewnętrznych na zewnątrz w przypadku elementów architektonicznych i osłoniętych ale wszystko po kolei. Wybierając lampę do naszego ogrodu musimy zwracać uwagę na trzy najważniejsze parametry: klasę ochronności, kod IP oraz odporność tworzywa na zmiany temperatury.

Klasa ochronności jest podawana w cyfrach rzymskich i określa rodzaj zastosowanej izolacji, w dużej mierze uzależniona jest ona od napięcia zastosowanej instalacji. Wyróżniamy cztery klasy ochronności i dodatkowo w katalogach mogą być one oznaczane symbolami. (tabela z oznaczeniami)

Kod IP określa szczelność oprawy. Kod ten jest uzupełniony dwucyfrową liczbą. Pierwsza z cyfr (od 0 do 6) – oznacza pyłoszczelność oprawy, zaś druga (od 0 do 8) – wodoszczelność oprawy. W przypadku lamp niskonapięciowych kod IP może posiadać wartość „21”. Jednak już w przypadku lamp zasilanych napięciem sieciowym – IP powinien być zdecydowanie wyższy i dostosowany do lokalizacji lamp najczęściej jest to 44 lub 54.

Odporność tworzywa na wysokie i niskie temperatury to coś co pozwoli nam zadecydować czy lampę o przeznaczeniu wewnętrznym możemy użyć na zewnątrz. Często zdarza się, że lampy wewnętrzne mają wysoki kod IP więc teoretycznie można by wnioskować, że możemy je zastosować na zewnątrz. Nie koniecznie tak jest. Ważne jest wówczas sprawdzenie jaką odporność ma tworzywo z którego lampa została wykonana. W tym celu najlepiej jest skontaktować sie z producentem.

 Mam nadzieję, że odrobinę rozjaśniłam temat instalacji lamp w ogrodzie :) Jak wspomniałam wcześniej uważam, że dobrze mieć jako takie pojęcie o doborze i instalacji oświetlenia jednak najlepiej zdać się w tej kwestii na specjalistów.

żrudło: pinterest.com, dom.pl, e-instalacje.pl