Sezon na szparagi trwa w najlepsze – i bardzo dobrze! Prócz walorów smakowych, posiadają one mnóstwo zalet dla naszego zdrowia.

Pierwsze w tym sezonie szparagi pojawiły się na sklepowych półkach już jakiś czas temu. Najczęściej możemy je znaleźć w kolorze białym i zielonym, natomiast występują również szparagi w kolorze fioletowym. Okazuje się jednak, że wszystkie z nich należą do dokładnie tego samego gatunku!

Szparagi zielone

Wyrastają na kilkanaście centymetrów ponad powierzchnię ziemi i eksponowane są na działanie promieni słonecznych. Z tego powodu, mogą nabierać zielonej barwy. Zielone szparagi charakteryzują się najcieńszymi pędami oraz najbardziej wyrazistym smakiem. Co więcej, posiadają one także najwięcej związków fenolowych, a więc najsilniejsze działanie przeciwutleniające spośród wszystkich trzech rodzajów szparagów (informacje o działaniu przeciwutleniającym znajdziecie we wpisie o czosnku: https://www.green-design-blog.com.pl/czosnek/).

Szparagi białe

Ich uprawa różni się od uprawy zielonych szparagów. W przeciwieństwie do nich, białe szparagi rosną pod ziemią. Z tego powodu, nie mają możliwości zasięgnięcia promieni słonecznych i zmiany swojej barwy na zieloną. Charakteryzują się grubszymi, twardszymi pędami, które należy obrać przed gotowaniem. W smaku są jednak dużo bardziej delikatne od zielonych szparagów.

Szparagi fioletowe

Uprawa fioletowych szparagów jest stosunkowo wymagająca, z tego powodu spotyka się je dość rzadko. Ich pędy wyrastają kilka centymetrów ponad ziemię i są grubsze w porównaniu do poprzedników. Charakteryzują się większą zawartością cukru, stąd również słodszym smakiem niż białe i zielone szparagi.

Właściwości zdrowotne szparagów

Szparagi są prawdziwą skarbnicą zdrowia, przy swojej niewielkiej kaloryczności. W 100 g szparagów znajdziemy jedynie 21 kcal, 1,5 g błonnika, aż 300 mg potasu, 150 µg folianów, 608 µg β-karotenu czy 26 mg witaminy C. Jednak to nie wszystko, co są nam w stanie zaoferować szparagi. Przede wszystkim zielone szparagi są źródłem saponin oraz polifenoli, np. kwercetyny, która ma działanie antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe czy przeciwzapalne.

Szparagi są również znaczącym źródłem inuliny i fruktooligosacharydów wspierających mikroflorę jelitową, zmniejszających poziom cholesterolu we krwi oraz mających działanie przeciwnowotworowe. Inulina może również zapobiegać rozwojowi cukrzycy.

Szparagi w medycynie ludowej

Sama nazwa – szparag lekarski – mówi wiele o naszym bohaterze. Już w medycynie ludowej wykorzystywano zdrowotne właściwości szparagów. Asparagina, występująca w szparagach, pobudza pracę nerek i ma działanie przeczyszczające oraz moczopędne, co wykorzystywano w celu regulacji gospodarki wodnej organizno także jako środki uspokajające, w leczeniu nerwobóli, zaćmy czy reumatyzmu. Ekstrakt ze szparagów wykorzystuje się natomiast celem nasilenia apetytu i wydzielania mleka podczas laktacji.

Podsumowując, nie powinniśmy mieć żadnych wątpliwości, że sezon na szparagi należy w pełni wykorzystać. Poniżej kilka pomysłów, w jakiej postaci możemy wprowadzić je do swojej diety:

Omlet ze szparagami

Składniki (2 porcje):

• 30 g orzechów nerkowca
• 3 jajka
• 1 łyżka wody
• 50 g parmezanu
• natka pietruszki
• 1 łyżeczka oliwy
• końcówki zielonych szparagów (1 pęczek)

Przygotowanie:

1. Orzechy pokroić i zrumienić na patelni. Jajka ubić z orzechami, wodą, startym parmezanem i natką, następnie doprawić solą i pieprzem.
2. Rozgrzać patelnię i na średnim ogniu, na oliwie smażyć omlet. Pod koniec dodać ugotowane (3 min) końcówki szparagów.

Krem z białych szparagów

Składniki (4 porcje):

• 6 szklanek bulionu warzywnego lub drobiowego
• 2 średniej wielkości ziemniaki
• 500 g białych szparagów
• 2 średnie cebule
• 1 łyżka masła
• 2 żółtka
• 1/2 pęczka zielonej pietruszki
• szczypta soli
• szczypta cukru

Przygotowanie:

1. Szparagi oczyszczamy z włókien, myjemy, odcinamy główki, resztę kroimy na mniej więcej 2-centymetrowe kawałki.
2. Ziemniaki obieramy, kroimy w niezbyt dużą kostkę.
3. W garnku podgrzewamy bulion, potem wrzucamy do niego pokrojone ziemniaki i kawałki szparagów (oprócz główek), solimy. Gotujemy całość na wolnym ogniu, aż szparagi będą miękkie, ale nie rozgotowane.
4. Cebulę kroimy w drobną kostkę, musimy ją zeszklić na maśle. Następnie, dodajemy ja do wywaru z ziemniakami i szparagami.
5. 2 żółtka wbijamy do miseczki, rozkłócamy widelcem, wlewamy niewielką ilość bulionu spod szparagów, energicznie mieszamy, aż składniki połączą się.
6. Zestawiamy garnek z zupą z ognia, dodajemy roztrzepane z bulionem żółtka. Następnie stawiamy na chwilę na ogniu, nie dopuszczając do zagotowania.
7. Zdejmujemy zupę z ognia, lekko przestudzamy, doprawiamy do smaku solą i odrobiną cukru i miksujemy.
8. Główki szparagów gotujemy na parze lub krótko blanszujemy.
9. Przed podaniem kładziemy na powierzchni zupy po kilka główek szparagów oraz posypujemy ją posiekaną zieloną pietruszką.

Piśmiennictwo:

• https://www.doradcasmaku.pl/aktualnosc-dlaczego-szparagi-maja-rozne-kolory-3134
• Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I. i wsp.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności, PZWL, Warszawa, 2017
• Dziedziński M., Szczepaniak O., Szymanowska D.: Uprawa szparaga (Asparagus officinalis L.) jako surowca o właściwościach funkcjonalnych. Cz. II. Charakterystyka żywieniowa, Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna 2019, 5-8
• Kobylińska A., Janas K. J.: Prozdrowotna rola kwercetyny obecnej w diecie człowieka, Postepy Hig Med. Dosw (online) 2015, 51-62
• Dybkowska E., Zalewska E.: Właściwości funkcjonalne i technologiczne inuliny i fruktooligosacharydów, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego 2015, 82-85
• Przepis na omlet: https://www.kwestiasmaku.com/kuchnia_francuska/omlet_francuski/omlet_francuski.html
• Przepis na krem ze szparagów: https://kuchnialidla.pl/krem-szparagowy
• Zdjęcia: pinterest