Choć jest tak ważnym elementem polskiej kuchni, nie towarzyszył nam od zawsze. Czosnek pospolity został sprowadzony do Europy oraz na inne kontynenty z Azji Środkowej. I nic dziwnego, że został z nami na dobre! Roślina ta wykorzystywana jest zarówno jako przyprawa, jak i środek leczniczy. Kierując się stwierdzeniem, iż zdrowa dieta jest najlepszym lekarstwem na wszystkie choroby, warto dorzucać do naszych potraw ząbek lub dwa.
Czosnek jako prewencja przeziębienia i grypy
Czosnek nie bez powodu uważany jest za bardzo zdrowe warzywo. Gdy wokół wszyscy kichają, warto zwiększyć jego zawartość w naszej diecie – czosnek ma działanie bakteriobójcze i antywirusowe – za tę właściwość odpowiada występujący w nim związek – allicyna.
Czosnek ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy
Czosnek może wpływać za pomocą wielu mechanizmów na zdrowie naszego układu sercowo-naczyniowego. Osoby borykające się z nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą czy nadmierną ilością cholesterolu, oraz te, które chcą się przed powyższym uchronić, powinny zadbać o zdrową dietę, w której czosnek również będzie miał swoje miejsce.
Czosnek ma działanie antynowotworowe
Wspomniana wyżej allicyna ma również działanie antynowotworowe. Chroni nasz organizm przed wnikaniem szkodliwych związków rakotwórczych. Istnieją dowody naukowe, iż osoby jedzące duże ilości czosnku rzadziej chorują na nowotwory jamy ustnej, przełyku, prostaty, krtani, jajników czy nerek.
Czosnek ma działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne
Zmiata wolne rodniki, zapobiega utlenianiu białek i lipidów… coś kojarzymy, ale o co właściwie chodzi? Wolne rodniki tlenowe spełniają szereg funkcji w naszym organizmie, jednak gdy jest ich zbyt dużo, zaczynają się problemy. Stan ten nazywamy stresem oksydacyjnym. Wywołuje on wiele niekorzystnych zmian: przyspiesza procesy starzenia, sprzyja rozwojowi miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, nowotworów i przewlekłego stanu zapalnego.
Odpowiednia dieta, bogata w antyoksydanty i składniki przeciwzapalne, do której zaliczamy składniki zawarte w czosnku, może zapobiec powyższym scenariuszom i pomoże zachować zdrowie na długo.
Czosnek wpływ na mikroflorę jelitową
Mikroflora jelitowa i jej wpływ na funkcjonowanie całego organizmu to obecnie gorący temat w świecie nauki. Wiemy już, iż jej skład odgrywa znaczącą rolę w rozwoju wielu chorób, m. in. nieswoistych chorób zapalnych jelit, chorób autoimmunologicznych (takich jak Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów) czy depresji. Stanowi także pierwszą linię obrony w walce z patogenami.
Kluczową rolę, w kształtowaniu prawidłowej mikroflory, odgrywa… tak, dieta. I teraz wchodzi czosnek, cały na biało. Składniki w nim zawarte, takie jak inulina i oligofruktoza, stanowią idealną pożywkę dla bakterii korzystnych dla naszego organizmu. Możemy więc być pewni, że jedząc duże ilości czosnku, nasi mikroskopijni przyjaciele również z głodu nie umrą i będą dbać o nasze zdrowie.
Ciekawostka: wypróbuj czosnek niedźwiedzi!
Czosnek niedźwiedzi to bylina występująca w całej Europie. Coraz częściej możemy spotkać się z dodatkiem tej rośliny w różnych daniach czy produktach spożywczych. W odróżnieniu od czosnku pospolitego, w przypadku czosnku niedźwiedziego spożywane są głównie liście. Stanowią one skarbnicę witamin i minerałów, a wysoka zawartość związków siarki nadaje roślinie wymienionych wyżej prozdrowotnych właściwości. Podobnie jak czosnek pospolity, bylina odgrywa znaczącą rolę w prewencji chorób cywilizacyjnych (miażdżyca, hipercholesterolemia, nowotwory), wspiera rozwój prawidłowej mikroflory jelit oraz pomaga w walce z przeziębieniem i grypą.
Przykładowe wykorzystanie czosnku w kuchni:
Guacamole
Idealne jako smarowidło do kanapek lub dip do pieczonych/surowych warzyw. Guacamole jest źródłem m. in. zdrowych kwasów tłuszczowych oraz potasu – wszystkiego, co najlepsze dla naszego serca. Jego wykonanie zajmie Ci tylko 10 minut!
Składniki:
- 1 awokado
- 2 ząbki czosnku
- łyżeczka soku z cytryny lub z limonki
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Awokado należy przekroić na pół, pozbyć się pestki, a miąższ oddzielić łyżką od skórki. Przełożyć go do miski.
- Ząbki czosnku należy obrać ze skorupki, rozgnieść i dodać do awokado razem z łyżeczką soku z cytryny.
- Awokado wraz z dodatkami należy rozgnieść widelcem i doprawić solą oraz pieprzem.
- Możemy tez dodać ulubione dodatki, takie jak pomidory czy pokrojone papryczki chilli.
Pesto z czosnku niedźwiedziego
Czosnek niedźwiedzi posiada aromat swojego kuzyna, jednak jego smak jest znacznie subtelniejszy. Pesto z jego udziałem będzie idealną alternatywą dla bazyliowej wersji. Sprawdzi się idealnie jako dodatek do makaronu, chleba czy mięsa. Na stronie kuchnia domowa możecie znaleźć aromatyczne pesto z czosnku niedźwiedziego. A poniżej tak w skrócie jak możecie je przyrządzić.
Składniki:
- 150 g świeżych liści czosnku niedźwiedziego
- 50 g parmezanu lub innego twardego sera
- 15 g orzeszków piniowych
- 100 ml oliwy z oliwek
- sól, pieprz
Przygotowanie:
- Orzeszki piniowe podprażyć na suchej patelni. Pozostawić do ostygnięcia.
- Ser zetrzeć na tarce o drobnych oczkach.
- Liście czosnku niedźwiedziego umyć, osuszyć, obciąć ogonki i posiekać.
- Wszystkie składniki (oprócz oliwy) zmiksować blenderem. Dalej miksując, wlewać cienkim strumieniem oliwę.
- Gotowe pesto przełożyć do słoiczka, wyrównać i z góry zalać oliwą do przykrycia (dzięki temu, pesto będzie się dłużej przechować, ok. miesiąca). Słoik zakręcić i wstawić do lodówki.
Piśmiennictwo:
- Dżugan M., Kordiaka R., Kačániová M. i wsp.: Czosnek niedźwiedzi (allium ursinum ) jako uzupełnienie wiosennej diety, 248-258, [W] Tarko T., Duda-Chodak A., Witczak M. i wsp.: Właściwości produktów i surowców żywnościowych. Wybrane zagadnienia, Polskie Towarzystwo Technologów Żywności, Kraków, 2014
- Kudełka W., Łobaza D.: Charakterystyka żywności funkcjonalnej, Zeszyty Naukowe 2007, 743, 91-120
- Lis I., Bogdański P., Nowak G.: Zastosowanie czosnku w prewencji chorób nowotworowych, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2014, 5, 43-49
- Lis I., Bogdański P., Nowak G.: Zastosowanie czosnku w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2013, 4, 210-215
- Łuszczewski A., Matyska-Piekarska E., Trefler J. i wsp.: Reaktywne formy tlenu – znaczenie w fizjologii i stanach patologii organizmu, Reumatologia 2007, 45, 284-289
- Karwowska Z., Majchrzak K., Wpływ błonnika na zróżnicowanie mikroflory jelitowej (mikrobiota jelit), Bromat Chem Toksykol 2015, 48, 701-709
- Przepis na pesto https://www.kuchnia-domowa.pl/przepisy/sosy/463-pesto-z-czosnku-niedzwiedziego
- Zdjęcia: pinterest
